Words in Poems: Ana Rossetti

Ana Rosetti

FESTIVIDAD DEL DULCÍSIMO NOMBRE

Yo te elegía nombres en mi devocionario.

No tuve otro maestro.

Sus páginas inmersas en tan terrible amor

acuciaban mi sed. Se abrían, dulcemente, 

insólitos caminos en mi sangre

-obediente hasta entonces- extraviándola,

perturbando la blancura espectral

de mis sienes de niña cuando de los versículos,

las más bellas palabras, asentándose iban

en mi inocente lengua.

Mis primeras caricias fueron verbos,

mi amor sólo nombrarte

y el dolor una piedra preciosa

en el tierno clavel de tu costado herido.

Flotaba mi mirada en el menstruo continuo

del incensario ardiente y mis pulsos,

repitiendo incesantes arrobada noticia,

hasta el vitral translúcido, se elevaban.

La luz estremecíase con tu nombre,

como un corazón era saltando entre los nardos

y el misal fatigado de mis manos cayendo,

estampas vegetales desprendía

cual nacaradas fundas de lunarias.

Párvulas lentejuelas entre el tul,

refulgiendo, desde el comulgatorio

señalaban mi alivio.

Y anulada, enamorada yo

entreabría mi boca, mientras mi cuerpo todo

tu cuerpo recibía.

En Devocionario (1997)

The Heart in Poems: William Shakespeare

William Shakespeare

A good heart is the sun and the moon;

or, rather, the sun and not the moon, 

for it shines bright and never changes.

The Heart in Poems: Ingeborg Bachmann

Ingeborg Bachmann

Wir gehen, die Herzen im Staub,
und lange schon hart am Versagen.
Man hörtuns nur nicht, ist zu taub
um das Stöhnen im Staub zu beklagen.

Wir singen, den Ton in der Brust.
Dort ist er noch niemals entsprungen.
Nur manchmal hat einer gewusst:
wir sind nicht zum Bleiben gezwungen.

Wir halten. Beenden den Trost.
Sonst ist auch das Ende verdorben.
Und richten die Augen auf Gott:
wir haben den Abschied erworben!

Traducción de Cecilia Dreymüller

Caminamos, los corazones en el polvo

y ya hace tiempo al borde del fracaso.

No nos oye, están demasiado sordos

para lamentar en el polvo los gemidos.

Cantamos, el tono dentro del pecho.

De allí hasta ahora nunca ha salido.

Sólo a veces alguien lo ha sabido:

no estamos obligados a quedarnos.

Ponemos fin al trote. Nos detenemos.

Si no, el final acabará malogrado.

Y los ojos hacia dios dirigimos:

¡Nos hemos ganado la despedida!

En Poesía completa (2018)

Words in Poems: Wisława Szymborska (VII)

Wisława Szymborska

LAS TRES PALABRAS MÁS EXTRAÑAS

Cuando pronuncio la palabra Futuro, 

la primera sílaba viaja ya al pasado.

Cuando pronuncio la palabra Silencio,

lo destruyo.

Cuando pronuncio la palabra Nada,

creo algo que no cabe en ninguna no-existencia.

En Antología poética (2015)

Words in Poems: Giuseppe Ungaretti (III)

Giuseppe Ungaretti

Soffocata da rantoli scompare,
Torna, ritorna, fuori di sé torna,
E sempre l'odo più addentro di me.
Farsi sempre più viva,
Chiara, affettuosa, più amata, terribile,
La tua parola spenta.

Traducción de Luis Muñoz

Ahogada en estertores se retira,

torna, retorna, torna fuera de sí,

y cada vez la oigo más adentro,

hacerse cada vez más viva, 

clara, afectuosa, más amada, terrible,

tu palabra extinguida.

En El cuaderno del viejo (2000)

Letters in Books: Preferiría ser amada

Preferiría ser amada (2018) es una golosina de papel que apareció misteriosamente en mi mesa. Editada por Nordica Libros, traducida por Abraham Gragera y bellamente ilustrada por Elia Mervi, la antología reúne poemas y cartas de Emily Dickinson.  Recoge también, por primera vez en castellano, los envelope poems, de los que os había hablado aquí. Esos pequeños textos, como los comecocos de nuestra infancia, permiten lecturas múltiples según los pliegues y despliegues del papel.

"El mito"sobre la poeta de New England enfatiza la aparente paz doméstica, la calma y la soledad del universo que dibuja en su poesía y su millar de cartas.

Otros preferimos crear nuestra propia historia de enfermedad en la que ella diseña sus mecanismos para vivir con ella, envolviendo su pathos en grandeza. Una Emily menos esquiva, igualmente ingeniosa, creativa e infinita. La Emily juguetona que nos oculta la identidad de un misterioso "Master" que aparece en tres de sus cartas. Menos adorable, menos icono. Más compleja y peligrosa -"My Life had stood – a Loaded Gun –". Tan íntima como seductora.

"Siempre que el sol brilla y siempre que hay tormenta, y siempre siempre, Susie te recordamos ¿y qué más hay aparte de recordar?" (p.22)

"... porque hay algo perenne en aquellos a quienes amamos de verdad, una vida eterna, vigor; como si de ellos se alejara cualquier enfermedad, cualquier quebranto, como si ningún mal se atreviera a hacerles daño..." (p.24)

"No temas dejarme sola, estoy acostumbrada a desprenderme de cosas que imagino haber amado (...) Mi corazón, por tanto, sangra con tanta frecuencia que la hemorragia no ha de importarme, y lo único que hago es añadir una agonía a las anteriores, y al final del día me digo: ¡estalló una burbuja! (...) y los corazones se achicharran, se convierten en cenizas- aunque hayan ardido gustosamente-..." (p.27)

"No siempre sabemos dónde está la fuente de la sonrisa que fluye hasta nosotros" (p.52) 

"Una carta se me antoja siempre parecida a la inmortalidad, porque la mente está sola, sin compañero corpóreo (...) Quisiera darle las gracias por su inmensa bondad, pero intento no aupar nunca las palabras que no puedo sostener" (p.53) 

"La vida es el secreto más delicado. 

Mientras ella dure, nuestro deber es susurrar" (p.62) 

"Si tuviéramos menos que decirles a aquellos que amamos, quizá lo diríamos más a menudo, pero viene el intento, después de la inundación, y luego todo ha terminado, como suele decirse de los muertos" (p.78) 

252 [sobre]

"En esta breve Vida

No más larga que una hora

Cuánto - cuán poco- 

Nuestro poder atesora" (p.85)

In this short Life

that only lasts an hour

merely

How much - how

little -is

within our 

power (p.117)

Muchísimas gracias, Nine Paz, por esta delicia.

The Heart in Poems: Xela Arias

Xela Arias

SE ME ACONSELLO

centro de pallas este corazón esperto

quixo ignora-los devastados

e foi coma con tempo abri-los regatos e 

saíren ouveando as bestas ós camiños

desconsoladas

sen fillos

para logo deitarse na raxeira

cara ó último suspiro das luces

regresarse

e ablanda-los carreiros todos de puntillas

coma un soño e logo un soño imposible

despois un terrorismo de soños

-pero nada, ai-

...¡o meu soño edificado

cada instante que os fentos adormecen

os detalles dos cristais!

"que a realidade te acompañe"

Entón descompoñe-los tránsitos discordes 

e é miña a viaxe

que me recolle 

aínda 

despois de todas derrotas

-inexistentes-

Poesía reunida (1982-2004)

Hands in Poems: Ismael Ramos (III)

Ismael Ramos

AS MANS

I 

Suxeitáronnos as mans con cravos ata adoptar a forma do reclamo.

Sopramos para liberarnos.

Alguén lle chamou canto ao noso xesto.

En Lumes (2018)

Hands in Poems: José Ángel Valente (IX)

José Ángel Valente

HAY una leve luz caída
entre las hojas de la tarde.
No podemos hollarla.
Dame
tu mano y cruza
de puntillas conmigo
para nunca pisarla,
para no arder tan tenue
en sus dormidas brasas
y consumirte lenta
en el perfil del aire.

(Segunda oda a la soledad, fragmento)

En Fragmentos de un libro futuro (2000)

Words in Poems: Lois Pereiro (II)

Lois Pereiro

(... and after the last love song, I wrote

all this for them, for her, for you...)

I

A INMERSIÓN no silencio é o que distingue

ós que aman con espírito suicida

dos que somentes son

un soño breve.

Na viaxe nocturna que emprendemos

polo interior dun corpo diferente

un acto de amor é un fluido urxente

de suor bágoas e esperma

contra o medo

palabras desarmadas

desexos que se perden

na néboa de mil noites

entre as sabas revoltas

polo feroz presente

de dous corpos que se esquecen.

xuño, 95

En Poesía última de amor e enfermidade (1992-1995)

The Heart in Books: Feliz Idade

Hai un libro-bisagra:

"O tempo actuou coa lección dunha bisagra: o primeiro día que ti puideches, con grande alborozo, baixar soíña as escaleiras da casa foi o día en que el non puido baixalas só" (p.7)

A bisagra non é de metal, senón lixeira, bolboreta con ás inzadas de terminacións nerviosas cuxo po non deixa pegada. Abren e pechan, e con cada movemento accedemos á verdade e transparéntase a beleza. A fermosura da negociación entre entradas e saídas do corpo e do corazón para conseguir que "toda herdanza sexa a do amor e non a da propiedade" (p.9). Porque as ás son unha do pai e outra da filla, pero o corpo central é o da "mamá" á que vai dedicada o libro, da que escribe, da que le, da nai.

A felicidade non é tan elusiva se a pensamos como a feliz idade na que a bolboreta desprega con plenitude as súas ás complementarias, eros e thanatos. A felicidade é entón unha celebración profundamente humana do nacemento ao tempo que enfrontamos o medo e a dor ancestral da ausencia.

A bisagra non pesa, é etérea. Unha lixeireza benvida que Novo consegue usando o poder da palabra para destilar toda a vida nun momento poético. Devastadoramente declarativa por veces - outras confesional e reveladora. Non hai parpadeo nos ollos, sería un obxectivo demasiado fácil. Cada golpe das ás son ciceladas de lírica matemática para acceder á verdadeira meta: deixar o corazón lisiño coma un canto rodado erosionado polo tempo.

Hai espazos entre os versos, bocados de aire, pausas necesarias. Pero, non nos enganemos, se erguemos os ollos da páxina, sentiremos a vertixe da exploración sen concesións nin adobíos. Estamos a asomarnos ao borde dos cantís.

Hai un libro-bolboreta e a súa iridiscencia alegra á mesma feliz-idade.

"... e báteche o corazón por primeira vez
coma se caera unha pedra no centro do mundo" (p.17)

"Ah       e agora
que teño dous corazóns
vou saber por fin como latexa un leiro en primavera
cando rompe a herba e tódalas substancias subterráneas
poñen a funcionar a poesía de verdade os seus
               ventrículos que non se ven
o sistema circulatorio da rima interna tan profunda
coma o corazón do tubérculo agora
que teño dous corazóns" (p.22)

"Antes de que ti chegues 

as ascuas deixarán de estar en ascuas para acenderte a ti
e a morte non terá dominio como dicía Dylan Thomas
corazón"( p.36)

"Porque á fin
papá
te dirixes a min sen orde nas túas ordes
e desfás a sintaxe igual que debullabas fabas
e todo cobra o senso profundo daquilo que non ten lóxica
nin está sometido a nada"  (p.60)

"Eramos tres: meu pai, eu e a vida.
Eramos tres: meu pai, eu e a agonía.
Eramos tres: meu pai, eu, e o meu amor que viña" (p.67)

"Porque na beleza da terra escriben con tinta
os vosos corazóns

eu aprendo" (p.96)

The Heart in Poems: Olga Novo

Olga Novo

Coma se caera unha pedra no centro do mundo

e o seu eco se sentira máis aló dos sentidos.

Coma se un xesto dun antepasado meu de súpeto volvera

á existencia

a engrandecela anulando o tempo

e tócalas campás tocasen a vida nos altos campanarios

do sangue.

Coma se o mundo caera no centro dunha pedra

e o seu sentido se sentira máis aló do eco

e a poesía perdera o coñecemento nos brazos do amor.

Coma se de súpeto eu fose máis humana e por iso entendera

a débil constitución da mente

que treme

coma unha avelaíña ante unha bombilla de 40 vatios.

Igual que se caera un pozo no centro de min

e o fogonazo que produce un milímetro de vida

me propulsase ao centro dun milímetro de min caendo

nun pozo

tan só 

porque unha diminuta esfera grandiosa

se me está a formar dentro

e os meus tímpanos imperfectos non poden oír aínda

a súa rotación dentro do bosque de cromosomas.

Coma se Deméter amarrada ás miñas entrañas

arrastrase coa grade do amor a Perséfone á superficie

e a primavera

vencese para sempre

e o Inferno xa non terá dominio

e o Inferno xa non terá dominio.

Porque un rabaño de lobos te pasean ao lobo do meu

ventre

eu son un on-halos só no medio do universo

facéndote

feliz

criatura.

Coma se caera unha pedra no centro do mundo

retumba toda a miña materia individual

a conciencia astral da persoa

que se asoma

a un fogonazo e ve máis a poder de luz

que de sombra.

Porque vou en min catapultada a un misterio

coma un pole transportado por abellas

á matriz da existencia

absorta no quietismo absoluto de todo canto se move.

Déitome sobre a herba da aira

pensando en Mitrídates rei do Ponto

no labirinto de Borges

na Dánae de Klimt e no ciclón somático

que é o meu soño.

E así sentada

agarrada ás arandelas da miña córnea

contemplas só o profundo

e báteche o corazón por primeira vez

coma se caera unha pedra no centro do mundo

En Feliz Idade (2019)

Words in Books: Hotel para coleccionistas discretos

Diego Giráldez abre a súa segunda entrega, Hotel para coleccionistas discretos (2019) cun paseo para afrouxar as pernas:

"Non soporto a mañá con ese olor a carne frouxa. Gústame saír polo portal e evitar a colonia barata desas horas. Porque cheiran a colonia de droguería lanzada por unha deportista famosa" 

É unha boa cousa porque, como xa fixera nos relatos de Galería de saldos (da que falaramos aquí), colócanos nun ángulo incómodo e desacougante desde o que observar o desenvolvemento duns acontecementos envoltos nunha atmosfera  perturbadora, dun horror latente.

Un Continente que alberga a seres desprezables, insolentes, cínicos e solitarios:  Amalia Valverde, Andrés Caibo, Eduardo Lapique, Martín Lombao, Carlos Mora e Manuel Arce, "os meirandes coleccionistas de antollos da patria" (p.18). Asesores, xornalistas, traficantes de órganos e empresarios con  "vida[s] de fume" e "axenda[s] insoportables" (p.43), cuxos pulsos se aceleran ante a perspectiva dunha nova peza para as súas coleccións.  Tan aburridos de xuntar cacharros que, nun momento dado, deciden coleccionar emocións.

"Acumulamos obxectos inútiles e ninguén nos obriga a sentirnos orgullosos deles. Rexeitamos a idea dun obxecto final que remate a colección porque suporía a rendición. Por iso nunca damos unha colección por pechada. A vida é gris se non hai ambición" (p.34)

Neste universo baleiro, os hoteis son "cárceres da distancia" (p.35), os homes controlan todo "menos a súa conciencia" (p.38), os mortos levan lentes do sol, a plenitude é un disparo no peito, os voos fanse en albornoz, os mendigos recitan a Wilde e a crueldade son unhas costas pegadas a unha bañeira.

Neste cosmos, o Continente é "máis fráxil que nunca. É de cerámica de vidro, de casca de ovo, de xiz, coma o equilibrio da natureza, coma Somalia" (p.39). Cunha voz por veces densa e por outras conversadora empúxasenos á exploración das profundidades crípticas da psique de personaxes descolocados por unha existencia azarosa.

Giráldez ten unha habilidade especial para meternos na cabeza dos seus narradores orballando o relato con ironía, pingas de humor e lirismo. Remata a historia e queda unha pensando nas coleccións propias, se o cuarto que ocupas no Continente non precisa airear, e se a túa maleta non gardará xa demasiadas penas no seu interior.

"un matrimonio intenso inaugurou unha tenda de produtos ecolóxicos chamada Quinoa eres tú" (p.26)

"...colleu unha das coroas e, igual ca unha acabada de casar, lanzouna cara atrás mentres dicía: "A ver quen é o seguinte" (p.17) 

"Foi unha elección acertada: do deber de finxir ser feliz a xornada completa conseguiu selo de verdade" (p.49) 

"Aquel par de mendigos cheiran dende aquí. Que barbaridade. O que parece máis novo leva un cartel ben simpático, dende logo: "Produto Interior Triste" (p.64) 

"Non é unha cidade cunha grande historia; un século, nada máis. Por iso ninguén se atreve a organizar aquí unha festa medieval. Todas as rúas teñen nomes compostos e ridículos: rúa dos Motivos Suficientes, avenida das Náuseas Constantes, rúa do Lavabo de Traidoras" (p.79) 

"Foi unha das últimas noites da nai de Lara Escariz, que un día decidiu nacer para manter en pé un negocio, repudiar os hoteis de medio mundo, coleccionar para ter unha escusa, enfermar e morrer. esa foi a produción da súa fita. A tristura da mecánica" (p.91) 

"Unha maleta aberta sobre a cama dun hotel é un adianto da melancolía. Para ben ou para mal, penas pegadizas quedan amarradas a cada unha das roupas que volven á casa" (p.103)