Poems in Letters: Emily Dickinson (III)

Hai unhas semanas saía en The New Yorker un artigo que falaba da poesía de Emily Dickinson (1830-1886) e dos seus gustos e peculiaridades á hora de escribir. Normalmente os seus poemas comezaban como marcas de tinta ou lapis no papel de cartas que se empregaba na súa casa. Para isto, tiña dous emprazamentos favoritos: o seu cuarto,  onde escribía maioritariamente de noite, nunha pequena mesa de 45 centímetros cadrados que tiña un caixón onde o único que cabía era a tinta, o papel e a pluma; ou o xardín onde facía traballos, e daquela escribía con lapis en anaquiños de papel que gardaba nos petos dun vestido branco.

Image source: Tupelo Quarterly

Só se publicaron dez dos seus poemas en vida, de xeito anónimo, porque, dicía ela, publicar era “foreign to my thought, as Firmament to Fin.”  Non é que non quixera que outros os leran, pois a miúdo os enviaba ás súas amizades, acompañados de flores secas, selos, un grilo morto e outros tesouros. Tamén xuntou os seus poemas nuns corenta libriños coñecidos como "fascículos", que ela mesma fixo a modo de autopublicación caseira e artesanal, dobrando folios á metade para formar catro páxinas consecutivas, uníndoas despois con fío branco e vermello. Estes libriños atopounos súa irmá Lavinia na súa habitación xunto con outros poemas en diferentes estadios de composición escritos na solapa dun sobre, na parte de atrás de cartas, envoltorios de chocolate ou anacos de xornais vellos.

Despois de paseos para aquí e para aló e disputas varias, os poemas acabaron no Amherst College e en  Harvard, que por fin no 2013 se puxeron dacordo para facelos dispoñibles en edición dixital, con acceso aberto a todos os manuscritos.

Hoxe en día hai unha edición, “Envelope Poems,” un facsímil a toda cor froito da colaboración entre Marta Werner, estudosa da obra de Dickinson, e o poeta e artista visual Jen Bervin. Hai moitos aspectos expresivos que se preservan cando se fai este tipo de edición: a caligrafía de Dickinson, catalogada por Higginson como "pegadas de paxaros fósiles", o emprego de maiúsculas de diferentes tamaños, o espazo entre as letras, liñas e palabras, as anotacións marxinais ou o uso do símbolo +, entre outras características.

O pracer e o desafío  que achegan estes aspectos á lectura son imposibles de ignorar. Como dixo Susan Howe, "As letras son sons que vemos". E as escritas a man expresan moitos máis sons que as impresas. E se as letras son sons, tamén o son os espazos entre elas, as marxes e os ocos, as formas e outros aspectos materiais do papel que Dickinson manipulou hábilmente.