The Heart in Books: Mar de Lira

Canta Jorge Drexler en "Montevideo":

Si dejo elegir a mis pies

me llevan camino del mar,

me llevan camino del mar,

me llevan camino del mar.

Francisco X. Fernández Naval leva pintadas nas mans as caricias do mar. En Mar de Lira (2005),  entérraas na orela, no límite entre o seco e o mollado, unha posición privilexiada desde a que crear os versos dun espazo a un tempo intimamente persoal e vastamente universal.

"O mar de Lira é ancho

ocupa a vista toda que se abrangue ante os ollos,

(...)

No mar de Lira hai penas afogadas

mágoas secas, memorias que esqueceron

a sucesión das ondas e hoxe dormen

na sombra azul das Cabaleiras" 

(p.11)

Rapsodo experto, con precisión tensa, traza co índice as liñas dinásticas de pescadores, estirpes de homemar con nomes propios: Ignacio, María, André, Lestón, Bernaldo, Diego ou Xoanciño.

No puño recolle presadas de area enchoupadas da auga que lambe o perímetro das Lobeiras, de Forcados e do tómbolo de Fisterra.

"o mar nunca é un final,

só un rumor sen tregua"

(p.13)

"mar que só lle da sal

e calendarios enxoitos de espera"

(p.15)

Estende a man e convídanos a unha singradura emocional, a "navegar sobre a nada / (...) sobre o gume dun eco" (p.19). Unha viaxe sensorial de bucinas e faros; de andoriñas, gaivotas e golfiños - "Presencias transparentes que axiña se ausentan" (p.105) -. O aire tanto sobra como falta e o sol non sempre axuda a curar a nostalxia nin os "días de ferro ou de tristura" (p.31). A ausencia, os silencios, a nostalxia, a soidade e a morte pican coma o salitre na pel.

"Por fóra dos petóns

ninguén agarda,

só a brétema 

que ás veces rebenta nos corazóns

coma unha saudade

entre horas"

(p.25)

Nesta viaxe afectiva o poeta combina a súa voz cos sons do mar - a "vaca" de Fisterra, os ecos da borraxeira- e a rapsodia de tristura fainos devecer por enterrar de novo os pés na area. O poeta sábeo e amasa as vogais e a densidade das consoantes para darlle a calidez do abrazo, das olladas, o amor e os soños.

Porén, a estabilidade, a constancia da terra firme non é tal.

"No aparador garda a mágoa dos días navegados" 

(p.77)

"... no insomnio

deste bosque que se incendia ou nese curro de estrelas

que se apaga"

(p.81)

Rómpese a dicotomía terra-mar. A terra é variabilidade, o mar constancia e esperanza, e os nosos pés, coma os de Jorge, lévannos camiño do mar, do mar de Lira.

Para saber máis:

• Autobiografía de Francisco X. Fernández Naval na AELG
• Entrada en A noite branca, páxina persoal do escritor Francisco X. Fernández Naval
• Entrevista por Xosé Iglesias na illa Lobeira