Nunca celebrei os cumpreanos nin teño desexo de facelo. Entendo que se celebran como unha afirmación do que somos, de que seguimos vivos un ano máis, unha oportunidade de rendirse unha homenaxe a un/ha mesmo/a e celebrar o noso carácter único. Respecto aos que o fan, máis non lle vexo significado nin á celebración nin a ningún dos rituais asociados a ela.
Moito menos aínda ás asociacións culturais de cada unha das etapas vitais. En inglés, por exemplo, déuselles por etiquetar as décadas "The Trying Twenties", "The Deadline Decade" (os trinta), "The Flourishing Forties", "The Flaming Fifties", "The Serene Sixties". En galego temos no noso refraneiro un resumo dos estereotipos máis comúns asociados á idade:
Ara con nenos e comerás cañotos.
Ó neno e á muller, dille soilo o que che conviñer.
Os nenos son fillos de Dios i afillados do demo.
Mentras moza a troulear; dispois de vella a rezar.
Mozo de quince anos, tèn papo e non tèn azos.
O mozo pode morrer, pero o vello xa non está pra moito vivir.
Os mozos pra loitar, e os vellos pra aconsellar
Cando o vello é gaiteiro, ¿qué fará o mozo solteiro?
Canto máis vello, máis pelexo.
O vello i o forno pola boca se quentan: un con viño e outro con leña.
Vello que se namora, chama pola derradeira hora.
Porén, encántanme, coma seguro tamén vos gustan a vós, os regalos inesperados, porque si, coma este libro de Ted Hughes, Cartas de cumpleaños (2013), nunha edición bilingüe con traducións de Luis Antonio de Villena que me regalaron hai unhas semanas, coma recordo dun serán moi especial, con dedicatoria incluída.
De Ted Hughes e Sylvia Plath tense falado moito. Coñecéronse nunha festa na Universidade de Cambridge nos anos cincuenta, e casaron catro meses máis tarde. Despois de varios anos de relación atormentada, Hughes abandonou a Plath e aos seus dous fillos pequenos e marchou vivir cunha muller casada, a poeta Assia Wevill. Plath, soa, e con poucos medios económicos, erguíase ás catro da mañá para escribir poemas antes de que espertaran os nenos. O 11 de febreiro de 1963, preparou o almorzo para os pequenos, abriu o gas e meteu a cabeza no forno. Hughes, que aínda era o seu marido legal, fíxose cargo dos manuscritos de Sylvia Plath, e editounos, pero tamén queimou algúns diarios dela (mesmo o que contaba os seus últimos días de vida), por xulgar que terían ocasionado un dano irreparable aos seus fillos.
O público admirador de Plath non llo perdoou, e o estigma que o converteu en causante do suicidio da súa dona acompañouno ata a morte. Da tumba da poeta, que lía "Sylvia Plath Hughes", arrancaban sistematicamente o apelido "Hughes". Por se fose pouco, a poeta Assia Wevill tamén se suicidou (1969) por asfixia con gas despois de matar á filla que tivera con Hughes. Ted Hughes voltou casar, pero a traxedia seguiu presente na familia: no 2009 o seu fillo tamén se suicidou. No 1998, Hughes, enfermo de cancro (feito que mantivo en segredo) e sabendo que
morrería axiña, completou o diario poético dirixido á súa muller, que
comezara a escribir cando ela se suicidou.
Cartas de cumpleaños é un espectacular best-seller, un dos libros de poesía máis vendidos de todos os tempos, escrito durante uns vinte e cinco anos, coas cartas coma unha especie de "privada transacción ilegal entre ela e eu" (p. 17), como lle contou a Seamus Heaney nunha carta. Son oitenta e oito poemas, oitenta e oito misivas que lle escribe á defunta desde a intimidade, desde o recordo da vida, non tanto para desmontar o mito de Plath, senón para ignoralo e convocar o tempo no doloroso movemento dos versos.
Déixovos un extracto dun dos poemas, "Visit" (Visita).
VISIT
(...)
Ten years after your death
I meet on a page of your journal, as never before,
The shock of your joy
When you heard of that. Then the shock
Of your prayers might not create the miracle,
Then, under the panic, the nightmare
That came rolling to crush you:
Your alternative – the unthinkable
Old despair and the new agony
Melting into one familiar hell.
Suddently I read all this –
Your actual words, as they floated
Out through your throat and tongue and onto your page-
Just as when your daughter, years ago now,
Drifting in, gazing up into my face,
Mystified,
Where I worked alone
In the silent house, asked, suddenly:
“Daddy, where’s Mummy?” The freezing soul
Of the garden, as I clawed it.
All round me that midnight’s
Giant clock of frost. And somewhere
Inside it, wanting to feel nothing,
A pulse of fever. Somewhere
Insided that numbness of the earth
Our future trying to happen.
I look up – as if to meet your voice
With all its urgent future
That has burst in on me. Then look back
At the book of the printed words.
You are ten years dead. It is only a story.
Your story. My story.
|
VISITA
(...)
Diez años después de tu muerte
encuentro una página de tu diario, como nunca antes,
el impacto de tu alegría
al saber todo aquello. Luego el impacto
de tus rezos. Y bajo esos rezos el pánico
de que tales rezos no creasen el milagro,
y luego, bajo el págino, la pesadilla
que llegó rodando para aplastarte:
tu alternativa, la vieja e impensable
desesperación y una agonía nueva
revueltas en un infierno familiar.
De repente leo todo eso,
tus auténticas palabras mientras salían flotando
de tu garganta y lengua para plasmarse en la página.
Igual que cuando tu hija, ya hace años,
entrando desnortada, mirándome a la cara,
perpleja,
donde yo trabajaba a solas
preguntó de repente, en el silencio de la casa:
“Papá, ¿dónde está mamá?” La helada tierra
del jardín, mientras la cavaba con las manos.
A mi alrededor el gigante reloj de escarcha
de aquella medianoche. Y algo dentro,
en alguna parte, esperando no sentir nada.
Un pulso de fiebre. En algún lugar
dentro de la tierra entumecida
nuestro futuro intentando acontecer.
Alzo la mirada, como deseando alcanzar tu voz
con todo su urgente future
que me ha estallado dentro. Luego vuelvo a mirar
el libro de palabras impresas.
Llevas diez años muerta. Es solo una historia.
Tu historia. Mi historia.
|
No comments:
Post a Comment