Aínda que loce o sol brincadeiro de agosto, escribo sacudindo dos ombreiros as pingas envolventes e a humidade da textura nubrada de A memoria da choiva (2013), de Pedro Feijoo. Agradezo enormemente a Ana Mosquera a recomendación e a Dolores López o empréstito. Graciñas ás dúas!
Sinto especial afección polo xénero detectivesco e o roman noir, como xa vos teño comentado (Agatha Christie, Sir Arthur Conan Doyle, Patricia Highsmith, Henning Mankell, Stieg Larsson, Jo Nesbø, Dashiell Hammett, Domingo Villar) e neste ano en particular, no contexto das novelas detectivescas debatidas no noso club de lectura, A memoria da choiva foi un feliz descubrimento.
Entre noir e novela de misterio, revisitamos escenarios cercanos e coñecidos coma Santiago, Vigo, Coruña, Padrón ou Arteixo da man de personaxes coma Aquiles Vega (cos seus contrapuntos desdibuxados Casaperda e Sevilla) e Sofia Deneb. O primeiro comparte trazos con Kurt Wallander, Sam Spade, Philip Marlowe ou Leo Caldas, sobre todo o seu sexto sentido detectivesco (sen ser detective!) pero tamén ten o seu aquel particular, como demostra a súa relación co seu talón (p.288) ou algún extracto coma este a seguir onde entrevemos as súas cordas sensibles: "Mira, eu non sei que cousa é esa felicidade pola que preguntas (...) con ela marcharon a plenitude e máis a felicidade. E o resto? O resto non son para min máis ca instantes soltos de algo parecido á calma. Pequenas, moi pequenas illas de tranquilidade no medio de grandísimas extensións de soidade. Un océano de tristura sen fin. Iso é para min a vida..." (p. 274). Pola súa banda, non atopamos en Sofía Deneb a típica femme fatale do xénero, nin tampouco unha Lisbeth Salander xusticieira, senón unha erudita competente cuxos coñecementos son imprescindibles para o entendemento (e resolución) do enigma.
O estilo de Feijoo é nu, crocante, brutalmente honesto, cunha combinación de descarnado realismo urbano e humor retorcido, lindando co hardboiled de Dashiel Hammett e o seu achegamento minimalista en The Maltese Falcon. Vaia como exemplo o ritmo comedido na descrición da reacción de Vega cando atopan o corpo dunha das vítimas (p. 79) que recorda á de Sam Spade liando un cigarro mentres lle anuncian a morte de Archer. Emocións que laten baixo a superficie, o emprego do understatement, non para enganar senón para aumentar o impacto da impresión no lector.
O mesmo ocorre coa descrición dos personaxes, case ao estilo de Hemingway, breve, máis suxestivo que directo, pondo máis énfase nos substantivos que nos adxectivos. Non se nos dá unha longa descrición dos personaxes, máis ben preséntanse case como destapando unha botella sen servir o seu contido, deixando que o lector achegue o nariz e capte a esencia, o aroma, as sutilezas de cada un deles.
Ademais, hai cartas na novela, hai e-mails con poemas (cruciais na trama) e hai poesía na prosa:
"E valéndose moi partidariamente da escasa correspondencia persoal que dela se conserva" (p. 160, 161)
"E cóntase tamén que, entre tanto, o pobre rapaz ía morrendo coa dor no peito e a mágoa no corazón. Por que non recibían resposta as súas cartas?" (p. 166)
"Unha canción triste de melodía amarga que todas as pedras da cidade cantaban en silencio, os seus ollos cegos postos no máis escuro do firmamento" (p. 382)
"Exacto, señor De Brión, exacto: o noso mal é o noso propio corazón. Témolo ferido. E, señor, canto nos doe, canto nos doe!, a nós, que sabemos que non se pode sandar dos males do corazón porque a Choiva nolo dixo" (p. 316)
"A xente, señor Vega, xa non escoita os poetas. Non. Xa ninguén dá un peso por nada, e ninguén fai nada por ninguén. Esquecérono todo, a gente esqueceu as persoas, e as persoas esqueceron a poesía. E os versos, señor Vega, os versos sentiron gana de morrer" (p. 421)
Ademais, hai cartas na novela, hai e-mails con poemas (cruciais na trama) e hai poesía na prosa:
"E valéndose moi partidariamente da escasa correspondencia persoal que dela se conserva" (p. 160, 161)
"E cóntase tamén que, entre tanto, o pobre rapaz ía morrendo coa dor no peito e a mágoa no corazón. Por que non recibían resposta as súas cartas?" (p. 166)
"Unha canción triste de melodía amarga que todas as pedras da cidade cantaban en silencio, os seus ollos cegos postos no máis escuro do firmamento" (p. 382)
"Exacto, señor De Brión, exacto: o noso mal é o noso propio corazón. Témolo ferido. E, señor, canto nos doe, canto nos doe!, a nós, que sabemos que non se pode sandar dos males do corazón porque a Choiva nolo dixo" (p. 316)
"A xente, señor Vega, xa non escoita os poetas. Non. Xa ninguén dá un peso por nada, e ninguén fai nada por ninguén. Esquecérono todo, a gente esqueceu as persoas, e as persoas esqueceron a poesía. E os versos, señor Vega, os versos sentiron gana de morrer" (p. 421)
A estrutura recorda de novo á de Hammett: un comezo humilde (a resolución dun asasinato) que vai escalando en intensidade para convertirse nunha cacería que nos levará por algunhas arañeiras e MacGuffins, acentuando así o escuro misterio que constitúe a elaborada trama da novela. Se en The Maltese Falcon andamos tras do falcón, en A memoria da choiva, saímos co paraugas a un mundo inconstante e corrupto onde nada (nin a propia historia) é fiable, e procuramos a revisión do mito a través dunha historia intensamente fermosa.
No comments:
Post a Comment