Writing in Books: Un verán. Das dúbidas dun poeta

Hai un par de semanas atopei un regaliño na Conserxaría: o libro Un verán (2015), de Xabier López Marqués, poeta e compañeiro no IES Número 1 de Ribeira. Agradézolle enormemente a Xabier o agasallo porque hai tempo que lle ando a quentar a cabeza preguntando pola súa escrita. E aquí me lanzo a escribir sobre o libro, por unha banda, con decisión porque aborda o tema das palabras, da escrita, que vimos tratando nesta bitácora; porén tamén cun pouco de medo, sabendo que entro dentro do grupo que Xabier califica como “Lector “analfabeto”” que busca a evasión, mesmo o divertimento, engadiría eu.

  

A lectura efectivamente divertiume, e seméllame a escrita de Xabier un xogo de brincadeira onde ás veces se ri del mesmo e por ende dos poetas e dos artistas, pero tamén do lector (ou eu polo menos, como lectora, sentinme vacilada), o cal non deixa de ser unha experiencia ben interesante. Finalmente, xa que empregarei citas, como vén sendo habitual na bitácora, direi que as utilizo, non por “distanciarme do texto” (p. 15) senón por admiración, porque desexaría que esas palabras se me tivesen ocorrido a min.

Nunha primeira ollada ao libro, chamáronme a atención dúas cousas: unha é a orixinal caligrafía de Xabier, que me semella territorial, enerxética e espontánea. E a outra é que hai seccións riscadas no texto. É a primeira vez que tal vexo nun libro, así que aínda que estaba con outras lecturas, atraíume e non puiden pospoñer Un verán.

Xa no comezo, preséntase o libro coma unha monlla de textiños “froito do estado de ánimo vagaroso que me produciu a calor dun verán cheo de insomnios e de ritmos moito máis prosmeiros que os habituais” (p. 9) que logo se explica que se escribiron co motivo de “Gandainear, vandiar, errabundar!” (p. 68). A súa “negación do definitivo” e a concepción da “Obra en continua transformación” explica os riscados, xa que lle gusta “amosar o borrador do traballo” que fai para que se vexan “os vieiros polos que [chegou] a unha solución ou a outra” (p. 59).

Encántame a reflexión sobre o desexo de “liberar as palabras para que sexan elas mesmas, soas, as que establezan as relacións que desexen (tomando o tempo que precisen)” (p. 69), a ansia de  buscar “o prego máis inmaculado (...) Torcer as palabras sílaba a sílaba, fonema a fonema, ata escoar o máis diminuto significado que poida agochar, levar a Lingua ao punto de escordadura (de entorse?), de luxación, un tour de force” (p. 63).

E este proceso de escritura “apréndese. É unha técnica. (...) é un oficio” (p. 44).  Pero parello ao acto de escribir, está o de non escribir, e daquela “falamos realmente de que non quede nada rexistrado no papel, ou nos referimos a quitarlle lastre ao que se escriba” (p. 46). Indo máis ao específico, á poesía en si, “Na Poesía a vida foxe polas fendas dos fonemas de cada sílaba” (p. 12), “habita as palabras e os espazos que atopa entre elas ou dentro“ (p. 14), “todo depende do significado de cada palabra, do seu emprego” (p. 56).

Neste sentido, o mestre das palabras irrítase coa “falla de “precisión”, ese descoido no rexistro” (p. 56) cando alguén di que algunha das súas reflexións teñen moita chicha, e cuestiónase se “Existe realmente un, só un, lector “capacitado” para, polo menos, comprender, aínda que sexa mínimamente, de que estou a falar?” (p. 67), punto que reitera noutras das reflexións (“gustaríame empregar a palabra verdasca, pero requiriría, esixiría, un lector dos que non existe, que apreciase a súa silueta esvelta, firme e flexíbel...” p. 38).

E por último,  as miñas desculpas para o autor porque sei que a entrada carece de rigor (“O rigor ten que ver tanto coas verbas que non se din (coas que se rachan...) como coas que se din” (p. 16)) e non entra na categoría de “discurso maduro” (p. 67), pero espero que mo poidas perdoar, Xabier, porque pertenzo ao grupo dos novatos que  “aínda cren que o corazón é máis que un músculo” (p. 14).

 

Graciñas, Xabier, polo libro e pola experiencia de aprendizaxe!