Jonathan Janson(1950) is an American painter and art historian who currently lives and works in Rome even though he returns regularly to the United States. He is also the author of a number
of web sites (such as Essential Vermeer) concerning the seventeenth-century painting master Johannes
Vermeer. He paints in oils (domestic interiors) and in watercolors
(the American surban landscape).
This painting shows a girl who is maybe writing her third attempt at a decent letter (we see the crumpled drafts on the left side of the table). Are you familiar with the feeling?
Xa noutra entrada falamos dunha canción de Barbara, cantautora e intérprete francesa, e hoxe traemos estoutra porque conxuga un formato de carta, referencias á pintura (Paul Gauguin) e ao cantante belga, Jacques Brel.
A canción leva como subtítulo "Lettre à Jacques Brel", e de feito remata, "Je signe Léonie", que fai referencia á personaxe de muller reservada, formal, conservadora, que Barbara interpretou na película Franz (dirixida e interpretada polo propio Brel) en 1971.
Séchu Sende defínese como poeta, narrador ativista social e domador de pulgas. O seu primeiro libro, Made in Galiza, creo que foi o que máis prestei de todos os que teño, e a xente ben variopinta, por certo, e todos/as ben encantados/as coa experiencia lectora. O seu segundo libro A república das palavras(2015), vai na mesma dirección e estilo, relatos curtiños, reflexións sobre a lingua, ironía, humor e retranca. Con algúns deles rin a gargalladas, e outros son dunha tenrura exquisita, coma este:
Palavras
(p.51)
-A ver, como
fai a vaca?
-Muuu…
-E como fai o
cão?
-Bau!, bau!
-Mui bem! E a
ovelha… Como fai a ovelha?
-…
-Sim, vamos… A
ver, a ovelha. Como é que fai a ovelha? Recordas?
-Meee…
-Bem! Vês, mui
bem, hoje lembrache como falam os animais, mamãe.
Especial tamén a Carta ao “Estimado sehnor Malkovich” (p.61), onde escribe ao actor para
que corrobore como Casilda, señora de 80 anos de Ponte Maceira, vendo a
Malkovich tentar pescar falándolle ás troitas en inglés, recoméndalle falarlles
na nosa lingua, “Trui-ti-nhas,trui-ti-nhas”. Malkovich segue o seu consello e pesca “uma maravilhosa
truta com as cores do arco da velha” (p.62).
E pechamos cunha cita do conto “Topónimos exóticos
na Galiza”: “Os caminhos do mundo que
nascem na Galiza só se podem conhecer se compartires o caminho das palavras. A
língua é o nosso lugar comum” (p.124) e estoutra de “David Copperfield não
tem nada a ver com isto”: “É inevitável:
as nossas palavras mudam o mundo!” (p.135). Así que olliño coas que
escollemos…
Last year, I had the opportunity to visit some areas in Portugal with a very interesting group of people in what turned out to be a fantastic trip. In the last village we visited, Aveiro, we found a quaint antique shop and we decided to go in. At the entrance, we were welcomed by this wall full of handwritten post-it notes answering the question "O que é que te faz feliz?". I couldn't help but stay there reading them all -tiny condensed happy pills- and I must say it was a highlight of the visit to the city.
And since we are talking about Aveiro, how about a couple of poems in praise of the Veneza de Portugal?
Yesterday we had the opportunity to present some activities at the third Education Fair held here in Ribeira. As the council indicates, this event has the aim of giving visibility to the work and projects that are being done in different schools and institutions (such as Ámbar or A Creba) in Ribeira. The programme can be seen below.
There were lots of interesting projects presented in the different stands, but I have selected just a few that caught my attention.
CEIP Heroínas de Sálvora
CEIP de Palmeira
CEIP Plurilingüe O Grupo
CEIP Olveira
CPR Plurilingüe La Milagrosa
IES Leliadoura
CEIP Frións
And of course, in our stand we presented some of our current projects: book club, theatre group Seize the Day, postcrossing activities, traveling notebooks and regular class work.
The traveling notebook that we have at the moment, from CEIP do Castro aroused interest among visitors
I was very pleased to receive the visit of some our actors and actresses of Seize the Day and book club members
Happy to see María, music teacher and currently my CALC student
Albert Lynch (1851-1950) fue un pintor peruano, aunque su apellido suene más bien inglés (tenía ascendencia irlandesa). Pertenece al período de la Belle Époque y modernismo, y las mujeres fueron un tema recurrente en sus pinturas, junto con las flores.
Este cuadro es especialmente tierno, elegante: la piel traslúcida de la chica, sus rasgos refinados y unos grandes ojos soñadores. Los mismos que se nos quedan cuando escribimos una carta a alguien que queremos.
Arthur Conan Doyle, Agatha Christiee Edgar Allan Poe, por esta orde, acompañáronme nos anos de preadolescencia e proporcionáronme agradables momentos de suspense e misterio tentando xogar aos detectives e adiviñar o desenlace ou outros máis inquedantes de terror e medo. Máis tarde, durante a carreira, puiden ler as súas historias e poemas en inglés, e foi unha experiencia máis gratificante sobre todo a nivel estilístico e lingüístico, pois Poe tiña unha gran paixón pola lingua, un desexo de revitalizar palabras pouco comúns e mesmo crear outras novas (podedes ver exemplos nesta páxina).
E por suposto, tamén Poe dá protagonismo as cartas, por exemplo nunha das súas historias "The Purloined Letter" ("A carta roubada", 1844). Esta é a terceira das súas historias detectivescas (a que el consideraba a mellor) onde aparece C. Auguste Dupin e xunto coas outras dúas ("The Murders in the Rue Morgue" and "The Mystery of Marie Rogêt"), considéranse as predecesoras do xénero detectivesco moderno.
O curioso epígrafe da historiaNihil sapientiae odiosius acumine nimio ("Nada é máis odioso á sabiduría que a intelixencia excesiva") é atribuída a Séneca aínda que non se atopa na obra do filósofo estoico, de feito pertence ao tratado de Petrarca "De Remediis utriusque Fortunae", e vén dicindo algo así como "Non me sexas tan agudo, tan listiño". Abre a historia de modo moralístico e Dupin ben podería aplicarlle esas palabras ao Minister D, o "unprincipled man of genius" a quen a súa intelixencia extrema lle fixo perder o bo xuízo pois está tan obsesionado coa intelixencia demostrada no roubo e no escondite que se lle pasa por alto a estupidez de sobornar a unha dama da realeza.
A historia en si, coma o título indica, xira en torno a unha carta roubada a unha muller, e persoalmente, creo que vos recordará un pouco a "A Scandal in Bohemia" (1891), pero iso gardámolo para outra entrada.
Aquí vos queda tamén unha adaptación do 1949 a unha serie de televisión, Suspense, iso si, sen os flashbacks nin a riqueza da historia orixinal de Poe.
Esta vez si que fun ao baúl dos recordos. Non sei
cantos de vós coñeceredes ou lembraredes esta canción, pero para os da xeración
do walkman, foi desde logo un hit que se cantaba a miúdo nas excursións escolares, ou séxase, no noso caso, con
carácter cíclico: visita á fábrica de Donuts, fábrica de Escurís, dunas de
Corrubedo, catedral de Santiago e monte Pindo.
Recordo aprender a canción da miña tía Luisa, que é un pouco maior ca min, e
con nove ou dez anos cantala sen ter nin mínima idea de que ía a historia. Tan
alleo me era o mundo da guerra, que lle preguntei a miña nai que era unha
“trinchera” e pedinlle que me explicara que era o que lle contaba este fillo á
súa nai naquela “carta ensangrentada”. Olé polas infancias sen tabúes. Despois
da explicación, lembro pensar que aquilo debía ser ficción, o argumento dunha
película ou dun conto. Debo confesar que segue sen caberme na cabeciña que
estas cousas pasen de verdade.
Déixovos dúas versións “modernas” da canción, pero
reproduzo a letra tal e como nós a cantabamos.
El lunes pasado, cuando pasé a recoger un libro
que había encargado en Ler, me encuentro que Eva, librera junto con Cipri de este establecimiento en Pobra do
Caramiñal, me había reservado otro libro que me podía interesar relacionado con
las cartas. Me emociona que otros se impliquen en “Palabras da man ao corazón”
y me alegra muchísimo cuando me proporcionan material sobre el que investigar. Así
que agradezco muchísimo a Eva que me encontrase otro diamante polifacético.
Desde luego, son libreros así, que miman a sus lectores con un trato
personalizado y cariñoso, los que conquistan nuestros corazones.
El libro es Cartas
a un joven poeta (1980), de Rainer Maria Rilke (1875-1926), traducción y
nota preliminar de José María Valverde. Es una colección de diez cartas que se
sitúan en el tránsito de 1903 a 1904 (menos la última, que es de 1908), que
Rilke escribió al poeta Franz Xaver Kappus, y que éste publicó después de la
muerte de su maestro y que, como Valverde indica, “siempre servirán para iluminar por detrás el quehacer lírico rilkiano”
(p.15).
La presentación de Kappus relata como a fines de
1902, con apenas veinte años, comenzó a escribir a Rainer Maria Rilke para
enviarle sus intentos poéticos pidiéndole que los juzgara. En esa primera
carta, dice, “me franqueaba más
enteramente de lo que nunca había hecho y, por demás, de lo que nunca haría”.
Kappus recuerda el tiempo que esperó respuesta, y la carta “en sobre azul, (con) sello de París” y
pesada que finalmente recibió, con una letra “clara, bella y segura” (p.20). Carta ésta que, junto con las otras
nueve “valen para los que ahora crecen y
se forman, para los que mañana se formarán”.
Son conmovedoras, directas y cercanas, pero con
contenidos profundos y reflexiones complejas. Rilke intercala en ellas consejos
prácticos como acercarse a la naturaleza, buscar la hondura de las cosas, tener
presente la infancia,aceptar y
disfrutar de la soledad, sacar el máximo partido de las dudas, amar los libros
“imprescindibles” (p.34) y no dejarse
dominar por la ironía.
Es crítico con los poemas de Kappus, pero también
lo consuela, pues “aun los mejores se
equivocan en las palabras cuando éstas han de significar lo más silencioso y
casi indecible” (p.48); y sobre todo le muestra que valora su escritura
“(…) siempre los leeré (si usted me los
confía), los releeré y los viviré, tan buena y cordialmente como pueda”
(p.60).
A la hora de crear, recomienda examinar el
fundamento de la escritura, poner a prueba “si
extiende sus raíces hasta el lugar más profundo de su corazón” (p.26),y ver en la obra creada “su amada propiedad natural, un trozo y una voz de su vida” (p.28)
Los poetas, dice Rilke, hacen mal en quejarse en
vez
de transformarse, duros, en palabras
como el cantero de una catedral
se transforma en la calma de la piedra.
[statt hart sich in die Worte zu
verwandeln,
wie sich der Steinmetz einer
Kathedrale
verbissen umsetzt in des Steines
Gleichmut.]
“No hay
medida en el tiempo: no sirve un año, y diez años no son nada; ser artista
quiere decir no calcular ni contar: madurar como el árbol, que no apremia a su
savia, y se yergue confiado en las tormentas de primavera, sin miedo a que
detrás pudiera no venir el verano” (p.42)
Os regalo dos extractos que me gustaron
especialmente. El primero pertenece a una carta acompañada de un soneto de
Kappus que le devuelve copiado de su puño y letra y le dice:
“Ya ve
usted: he copiado su soneto porque he encontrado que es hermoso y sencillo, y
ha nacido en esa forma en que se desarrolla con tan tranquilo decoro. Estos son
versos de los mejores que he podido leer de usted. Y ahora le doy esta copia,
porque sé que es importante, y está lleno de nueva experiencia, volver a
encontrar un trabajo propio en letra ajena. Lea usted los versos como si fueran
ajenos, y sentirá en lo más íntimo hasta qué punto son suyos” (p.72).
Qué experiencia única la de leer la creación
propia en letra ajena, ¿no?
Y por último, una bonita reflexión sobre la manera
en que a Rilke le gustaba escribir sus cartas: “(…)cuando estoy de viaje no me gusta escribir cartas, porque para eso
necesito algo más que el imprescindible recado: algo de silencio y soledad, y
una hora no demasiado poco propicia” (p.57).
I have told you on previous occasions about Postcrossing, the website that allows you to write and receive postcards to/from random members all over the world. One of the last cards I sent went to Vienna (Austria), to Friedrich Bock, who ranks 4th on most postcards sent from Austria.
In my postcard, I asked Dr. Bock if I could ask him some things about his hobby and he was kind enough to send me the following text and pictures:
The postcard – an Austrian Invention
The Austrian University Professor Emanuel Herrmann proposed in 1869 to the Postal Administration a totally new way of delivering post: 'To use cards by the size of a letter which may be sent open by the Post'. The idea was accepted and already the same year the first cards titled 'Korrespondenz-Karte' were printed. They were so successful that in the first month 1.4 million pieces were sold.
In 1885 private entrepreneurs too got permission to produce such cards. This was the birth of the postcard with a picture. In 2019 we will celebrate 150 years of postcards.
My grandfather (born 1883) spent his whole professonal life as a post employee. As a young officer he accompanied the special post waggon in the night train from Vienna to Trieste (now Italy, then the most important harbour in old Austria). Each time he wrote a postcard on arrival to my grandmother. I still have 63 of these. Here is one from 1911
Thank you very much, Friedrich, for this information and for sharing this postcard!
Mariza (1973) is a popular fado singer raised in Lisbon. She has sold over 1,000,000 records worldwide. Considered the fado queen, her songs manage to mix delicacy and drama in equal proportions.
This song uses as its lyrics the homonymous poem by Alexandre O'Neill (1924-1986), surrealist and concretist poet. It talks about the power of words to inspire, to move us, to make us feel, transport us to different places. The great power of words.
Há palavras que nos beijam
Há palavras que nos beijam
Como se tivessem boca.
Palavras de amor, de esperança,
De imenso amor, de esperança louca.
Palavras nuas que beijas
Quando a noite perde o rosto;
Palavras que se recusam
Aos muros do teu desgosto.
De repente coloridas
Entre palavras sem cor,
Esperadas inesperadas
Como a poesia ou o amor.
(O nome de quem se ama
Letra a letra revelado
No mármore distraído
No papel abandonado)
Palavras que nos transportam
Aonde a noite é mais forte,
Ao silêncio dos amantes
Abraçados contra a morte.
E como no labirinto da biblioteca de Babel, un libro, unha sorpresa, chama a miña atención na Biblioteca Pública Municipal Victoriano García Martí, que é este con ... Adiviñas!
Para empezar ten unha dedicatoria bonitiña: "A Galicia, país das adiviñas, e a todos os que, con saudade ou morriña, vos sentides identificados coa nosa terra meiga".
Na nosa casa sempre se xogou ás adiviñas, e séguenme divertindo enormemente, como o meu alumnado ben sabe, pois gústame levar adiviñas e enigmas á clase para comezar a quecer as neuronas nos primeiros minutos en canto chegamos á aula.
O libro que vos comento, Adiviñanceiro Popular Galego (2007), é de José Luis Gárfer e Concha Fernández e alén de ser un compendio de adiviñas, ten un coidado prólogo analizando a construcción sintáctica, a esticomitia do nivel fónico e o carácter de alegoría metafórica desta pequeña cantiga. Explica tamén o escenario múltiple onde nace e se acrecenta, os momentos rituais en que se emprega (ou embregaba): nos xogos infantís, magostos, queimadas, esfolladas, muiñadas, fiadeiros e velorios.
E déixovos cunhas xoias adiviñancísticas que atopei, para que fagades traballar tamén a cabeciña, que hai que empezar a semana con enerxía:
1. Leira branca,
semente moura,
cinco bois
e a chavella. (p.48)
2. É branca coma a neve,
preta como pez,
fala e non ten boca
anda e non ten pés. (p.303)
3. Branca como a neve
con pretos como o alcatrán;
fala e non ten lingua,
voa e non ten ás. (p.303)
4. Alba como leite,
pintada con romel,
fala sen ter boca,
anda sen ter pés. (p.303)
5. Campo grande,
estrela preta,
cinco bois
e uma carreta. (p.303)
6. Voarei onde me mandes,
sexa onde sexa irei,
inda que non teña ás
inda que non teña pés. (p.304)
7. Nin come,
nin bebe,
nin anda
e pasea
toda España.(p.304)
8. Sou muda por naturaleza,
mais tal non teño comigo,
que, calada, todo digo:
dou gosto e dou tristeza;
porén sou tan desgraciada
que morro esperanzada
e en vivo fogo espiro.(p.304)
9. Falo sen niguén me ouvir,
descubro moitos segredos,
dos crimes fago enredos,
fago chorar, fago rir,
xa camiñei pelo ar,
xa deixei quen me criou
e en calquer parte que estou
en ferro e fogo vou acabar (p.305)
10. Móvome como reloxo,
mais non sou reloxo tal,
a miña raíz espalla,
mais non é cordivexal,
o meu maior amigo
a mim me desexa ver,
o que ele poda sofrer,
eu con ele sofrerei. (p.132)
11. Dele dependen
todos os que o ten,
non os que van,
si os que vén.
Bate sen mas,
fala sen boca,
nunca saír
pode da toca. (p.132)
SOLUCIÓNS:
1) A man escribindo; 2-8) A carta; 9) A pluma de ave para escribir; 10, 11) O corazón
Grace Morgan Pardo (1984) é filla de emigrantes chilenos no Canadá. Estudou arte en Montreal, México e Londres e na actualidad é pintora e artista performance. Na súa definición recoñece estar fortemente influenciada polo folklore e as prácticas espirituais sudamericanas, e as súas instalacións, pinturas e performances teñen no seu núcleo os conceptos da orixe sagrada da arte e a importancia dos obxectos votivos.
Neste caso en particular, presenta unha figura masculina e a carta como punto focal da luz e do cadro.
Sebastião Salgado (1944), fotógrafo sociodocumental e fotorreporteiro brasileiro e como el mesmo se define, "contador de historias". Ve a vida en cor, pero emprega o branco e negro como unha simple abstracción, unha forma de eliminar distraccións, centrar a atención e concentrarse no que se quere transmitir: a dignidade, a personalidade, a textura dunha rocha, o imperativo dunha mirada ou a profundidade do paisaxe. "Hai cores marabillosas que me dan moitos grises", di Salgado.
A guerra do Congo, os campos do Zaire, Iakarta, Manila, Shanghai, Afganistán, Brasil, Ruanda, Natinga, Mozambique,... son só algúns dos escenarios que este fotógrafo "de denuncia" retratou para ofrecernos una visión inquidante e conmovedora dunha realidade que parece resultarnos incómoda.
Recoméndovos tamén o documental The Salt of the Earth (2014), de Wim Wenders, onde se retratan os seus 40 anos de cambio de licenciado en economía a fotógrafo emblemático de mirada artística que perde a fe na humanidade e recupera a esperanza a través do amor á natureza. A verdade, o propio documental é unha cartade amor dun fillo, Juliano Ribeiro Salgado (1974) ao seu pai Sebastião.
E déixovos con algunhas das fotografías de mans cicatrizadas de momentos de vida.
“A photographer is, literally,
someone drawing with light. A man writing and rewriting the world with lights
and shadows”
(Frase tirada do documental The Salt of the Earth)
